MİTRAL KAPAK HASTALIKLARI (DARLIĞI)
Mitral kapak, kalbin sol karıncığı ile sol kulakçığı arasında bulunur. Görevi, akciğerlerden kalbe gelen temiz kanın tek yönlü olarak geçişini sağlamaktır. Mitral kapak darlığı, kapağın erken yaşlarda geçirilen eklem romatizması nedeniyle hasar görmesi sonucu oluşur. Kapak kalınlaşıp sertleşir ve yeteri kadar işlev göremez. Romatizmal hastalık dışında doğuştan olma, kapaktaki iltihabi durum ve kitle (tümör…) gibi nedenlere bağlı da oluşabilir. Hafif vakalarda ilaç tedavisi yeterlidir. Ancak şiddetli vakalarda balon ile darlığı genişletme işlemi (balon valvuloplasti yöntemi) veya açık kalp ameliyatı gerekli olabilir.
Mitral kapak darlığının belirtileri nedir?
Mitral kapak darlığında aşağıdaki belirtilerinden sadece biri olabileceği gibi birden fazla da olabilir.
- Çarpıntı
- Nefes darlığı
- Yorgunluk
- Çabuk yorulma
- Kanlı balgam çıkarma
- Öksürük
- Egzersiz kapasitesinde kısıtlılık
- Ayaklarda şişlik
Bu belirtiler egzersiz sonucu olabildiği gibi ağır vakalarda dinlenme sırasında bile olabilir.
Mitral kapak darlığının önemi nedir?
Mitral kapak darlığında "atrial fibrilasyon" olarak adlandırılan, kalp atışlarının düzensizleşmesi (ritim bozukluğu) ve aynı zamanda hızlanması durumu (bir tür titreşme) olabilir. Bu durumda kalbin kulakçıklarında kanın akışkanlığının yavaşlamasından dolayı pıhtı oluşabilir. Bu pıhtının yerinden oynaması ve kan yoluyla başka organlara gitmesi sonucu kol, bacak ya da beyin damarlarını tıkayabilir ve hayatı tehdit eden çok ciddi durumlara yol açabilir. Ayrıca kapağın doğal yapısı bozulduğu için bakteriler tarafından iltihaplanması kolaylaşır. Diş tedavisi, ameliyat gibi durumlarda kana karışan mikroplar yapısı bozulmuş kapağa tutunarak ölüme kadar varabilen ciddi enfeksiyonlara yol açabilir.
Nasıl teşhis edilir?
Teşhis için öncelikle hastanın başvurması gerekir. Çünkü yıllarca hiçbir belirti vermeyebilir. Doktor tarafından tüm kalp muayenesi sonrası Röntgen, kalp elektrosu (Elektrokardiyografi), kalp ultrasonografisi (Ekokardiyografi) tetkikleri yapılarak teşhis konur. Bazı durumlarda kalp anjiografisi ve kateterizasyonu denilen yöntem ile kalp içi boşluklar ve kalbi besleyen damarlar değerlendirilebilir.
Nasıl tedavi edilir?
Mitral kapak darlığı olan hastalarda tedavi şeklinin belirlenmesi için ilk yapılacak iş kapak darlığının derecesinin belirlenmesidir. Hafif derecedeki vakalarda ilaç tedavisi ve bazı öneriler yeterli olabilir.Bu tür hastalarda kapak darlığı yıllarca ciddi bir yakınmaya yol açmadan devam edebilir.
Darlık derecesi ciddi olanlarda iki seçenek vardır. Bunlardan biri balon dilatasyon (balon valvuloplasti) yöntemidir. Balon dilatasyon yönteminde lokal anestezi yapılan kasık bölgesinden girilerek bir kateter aracılığıyla dar olan kapağı genişletme işlemidir. Diğer bir yöntem ise açık kalp ameliyatıdır. Bu durumda mitral kapak çıkarılarak yerine suni (protez) kapak yerleştirilir. Bu iki yöntemden hangisinin seçileceği hastanın yaş, cinsiyet, sosyokültürel düzeyi, mitral kapakta darlık ile birlikte kaçak ( mitral kapak yetmezliği ) olup olmaması, başka hastalığının olup olmaması (şeker hastalığı, tansiyon yüksekliği…), diğer kalp kapaklarında sorun olup olmaması ve kalbi besleyen damarlarda darlık olup olmamasına bağlı olarak değişir. Ayrıca mitral kapak darlığı ile birlikte olabilen ritim bozukluğu (atriyal fibrilasyon) ve açık kalp ameliyatı ile yerleştirilen metal protez kapak olması durumunda hastanın ömür boyu kan akışkanlığını artıran ilaç kullanması gerekecektir.
Sonuç olarak mitral kapak darlığı olan hastanın tedavi şekli bu konuda yeterli tecrübe, bilgi ve beceriye sahip doktorlar tarafından verilmesi gerekir. Bu hastaların hangi yöntem ile tedavi edilirse edilsin ömür boyu kontrol altında olunması gerekir.